Hiện nay, tỷ lệ người mắc viêm phế quản ngày càng gia tăng do nhiều tác nhân từ môi trường đến đời sống sinh hoạt. Hãy cùng Bổ phế Nam Hà tìm hiểu rõ hơn về các biện pháp chẩn đoán, cách điều trị viêm phế quản cấp và cách phòng ngừa bệnh hiệu quả trong bài viết này.
Mục lục
1. Tìm hiểu viêm phế quản cấp
Viêm phế quản cấp là bệnh lý nhiễm trùng ở trong đường hô hấp, hầu như ai cũng sẽ gặp phải một vài lần trong đời. Bệnh có thể khỏi sau khoảng thời gian từ 1 – 2 tuần mà không để lại di chứng nếu tuân thủ đúng các phương pháp điều trị viêm phế quản cấp.
Tuy nhiên, người bệnh cũng cần lưu ý, có nhiều trường hợp mắc viêm phế quản cấp không có triệu chứng điển hình, có thể chẩn đoán nhầm với một số bệnh lý nhiễm trùng khác ở phổi như: viêm phổi, ổ mủ trong phổi, bệnh tích mủ trong khoang màng phổi…
Với một số người bị viêm phế quản cấp kéo dài, có thể dẫn đến tình trạng viêm phế quản mãn tính. Từ đó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, viêm phổi… nếu người bệnh chủ quan không có biện pháp xử lý kịp thời.
Các triệu chứng viêm phế quản cấp thường gặp như: ho, sốt, sổ mũi, nghẹt mũi, tiết đờm, khò khè, đau họng, mệt mỏi, thở thanh, khó thở…
Nguyên nhân gây ra viêm phế quản chủ yếu bắt nguồn từ các yếu tố như: virus, vi khuẩn, sức đề kháng kém, bệnh lý trào ngược dạ dày, tiếp xúc với hóa chất, khói thuốc lá, kích ứng niêm mạc hô hấp do thời tiết…
2. Biện pháp chẩn đoán đưa ra phác đồ điều trị viêm phế quản cấp
Đa số các trường hợp mắc viêm phế quản cấp đều được chẩn đoán xác định bằng việc thăm khám lâm sàng sau đó đưa ra phác đồ điều trị viêm phế quản cấp phù hợp. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp bị nhầm lẫn với một số bệnh khác. Khi đó bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết sau:
2.1. Chụp X-quang phổi chẩn đoán trước khi điều trị viêm phế quản cấp
Nếu trường hợp viêm phế quản cấp có triệu chứng ho, khạc đờm kèm theo một số dấu hiệu sau thì bác sĩ yêu cầu chụp X-quang phổi trước khi đưa ra phác đồ điều trị viêm phế quản cấp.
- Người bệnh có độ tuổi > 75.
- Mạch > 100 lần/ phút.
- Thở > 24 lần/ phút.
- Kẹp nhiệt độ > 38 độ C.
- Thấy hội chứng đông đặc phổi khi khám.
2.2. Xét nghiệm tìm căn nguyên gây bệnh viêm phế quản cấp
Trường hợp được bác sĩ yêu cầu làm xét nghiệm tìm căn nguyên gây ra bệnh viêm phế quản cấp khi:
- Bác sĩ cần xác định đặc điểm vi sinh gây bệnh để có căn cứ kê đơn thuốc điều trị viêm phế quản cấp cho bệnh nhân.
- Bệnh nhân điều trị bằng kháng sinh nhưng không đem lại hiệu quả, lúc này bác sĩ sẽ tiến hành cấy đờm vào người bệnh để tìm vi khuẩn gây bệnh. Từ đó xác định được khả năng kháng thuốc, kháng sinh đồ nhằm làm cơ sở để kê đơn thuốc tiếp theo.
3. Cách điều trị viêm phế quản cấp
Theo các bác sĩ chuyên khoa, có hơn 90% người bị viêm phế quản là do virus, vì vậy không cần điều trị kháng sinh. Chỉ nên dùng kháng sinh để điều trị viêm phế quản cấp khi có chỉ điểm nhiễm trùng do vi khuẩn như sốt, khạc đờm xanh, đờm vàng, đờm mủ, hoặc những người trên 65 tuổi có tiền sử suy tim xung huyết, đái tháo đường type 1, type 2, đang dùng thuốc uống corticoid…
3.1. Điều trị viêm phế quản cấp qua các triệu chứng
Bác sĩ thường chỉ định người bệnh viêm phế quản cấp điều trị các triệu chứng điển hình bao gồm:
- Sốt: Sử dụng các loại thuốc hạ sốt là acetaminophen (paracetamol) và ibuprofen. Trong đó, ibuprofen cần có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Chỉ dùng thuốc hạ sốt để điều trị viêm phế quản cấp khi nhiệt độ cơ thể kẹp nách từ 38,5 độ C trở lên. Những trẻ có bệnh lý về phổi, tim, thần kinh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ. Đặc biệt, không được dùng aspirin để hạ sốt cho trẻ em, người bị loét dạ dày – tá tràng, người hen suyễn…
- Ho: Ho là phản xạ tự nhiên có lợi giúp tống đờm, vi khuẩn ra ngoài. Tuy nhiên, ho nhiều sẽ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, nôn ói, mất ngủ… Do đó, bạn nên uống nhiều nước để cải thiện tình trạng ho, đờm. Lúc này, các bạn có thể sử dụng một số loại thuốc long đờm nếu đờm đặc gây khó chịu. Bác sĩ khuyến cáo hạn chế dùng thuốc giảm ho để điều trị viêm phế quản cấp, vì các loại thuốc này sẽ làm giảm bài tiết đờm, làm chậm sự phục hồi cho người bệnh. Tuy nhiên nếu bệnh nhân ho nhiều, đặc biệt ho về đêm dẫn đến mất ngủ thì có thể sử dụng các loại thuốc ho từ thảo dược để cải thiện triệu chứng.
- Sổ mũi, nghẹt mũi: Người bệnh chỉ nên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý hoặc phun hơi ẩm trong phòng để làm giảm khô mũi. Tuyệt đối không dùng các thuốc kháng histamin, thuốc chống sung huyết mũi để điều trị viêm phế quản cấp. Đối với trẻ em, không nên khí dung với thuốc giãn phế quản hoặc nước muối khi trẻ không có biểu hiện khò khè, hoặc khò khè nhưng không đáp ứng với thuốc giãn phế quản.
- Thuốc loãng đờm: Các loại thuốc loãng đờm bạn có dùng như acetylcystein, bromhexin, carbocystein… Tuy nhiên, ở trẻ em nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước vì các loại thuốc này hiệu quả hạn chế ở trẻ em, mà chỉ phát huy tác dụng khi trẻ được uống đủ nước.
- Khí dung thuốc giãn phế quản: Chỉ khí dung để điều trị viêm phế quản cấp nếu tình trạng khò khè có sự cải thiện khi khí dung bằng thuốc giãn phế quản. Không nên dùng thuốc giãn phế quản qua đường uống, vừa hiệu quả thấp, vừa có nhiều tác dụng phụ như đỏ mặt, run tay, đánh trống ngực…
- Thuốc kháng virus: Các loại thuốc này thường được khuyến cáo không nên sử dụng, tuy nhiên bác sĩ cũng sẽ cân nhắc xem tác nhân gây bệnh có do virus cúm. Thuốc kháng virus cúm sẽ cần uống sớm trong 36 giờ khi khởi phát các triệu chứng.
- Vitamin và khoáng chất: Theo các bác sĩ, kẽm có tác dụng nhưng thường rất ít mà lại có tác dụng phụ là gây buồn nôn. Còn vitamin đã được chứng minh là không giúp ích cho việc điều trị viêm phế quản cấp.
3.2. Điều trị viêm phế quản cấp bằng chế độ sinh hoạt phù hợp
Bên cạnh việc áp dụng các biện pháp điều trị viêm phế quản cấp trên, thì người bệnh cũng cần áp dụng chế độ sinh hoạt phù hợp nhằm tăng khả năng hồi phục, ngăn ngừa các biến chứng và diễn tiến thành viêm phế quản mãn tính:
- Tránh tiếp xúc với tác nhân gây kích thích như khói thuốc lá, môi trường ô nhiễm…
- Luôn đeo khẩu trang khi không khí bị ô nhiễm như khi ra ngoài đường, khi tiếp xúc với hóa chất tẩy rửa gia dụng…
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể.
- Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để nâng cao thể lực, nâng cao sức đề kháng.
4. Phòng ngừa bệnh viêm phế quản cấp
Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn phòng ngừa bệnh viêm phế quản cấp hiệu quả:
- Tránh tiếp xúc với người có biểu hiện bệnh: Không tiếp xúc gần với những người đang có biểu hiện viêm đường hô hấp, đồng thời thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, khi ho phải che miệng…
- Vệ sinh sạch sẽ môi trường sống: Các virus, vi khuẩn có thể bám dính trên bề mặt của các vật dụng sinh hoạt trong gia đình như bàn ghế, sàn nhà, đồ chơi, quần áo… Do đó, cần vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh để phòng bệnh viêm phế quản.
- Uống nhiều nước: Uống đủ lượng nước khoảng 2 lít mỗi ngày để đảm bảo cơ thể bạn không bị thiếu nước.
- Bổ sung đầy đủ vi chất: Các phòng ngừa bệnh tốt nhất là đảm bảo đủ dinh dưỡng, ăn đa dạng các loại thực phẩm, cũng như tiêm phòng vaccin. Nếu muốn bổ sung kẽm hay vitamin C thì cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
Bài viết trên đã cung cấp những kiến thức về biện pháp chẩn đoán, điều trị viêm phế quản cấp và cách phòng bệnh hợp lý. Hy vọng rằng qua đây các bạn đã biết cách giúp bản thân và gia đình mình tránh được những tác nhân và có hướng xử lý kịp thời khi mắc phải bệnh viêm phế quản.
